Organizacja i zasady działania Regionalnej Komisji Orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych przy Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Poznaniu

Regionalna Komisja Orzekająca przy Regionalnej Izbie Obrachunkowej, zgodnie z art. 51 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r., poz. 289) jest organem orzekającym w pierwszej instancji w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie dotyczącym:

1) jednostek samorządu terytorialnego, ich związków i stowarzyszeń, z wyłączeniem osób, o których mowa w art. 49 pkt 3;

2) realizacji budżetu wojewody, z wyłączeniem osób, o których mowa w art. 49 pkt 4;

3) jednostek podległych i nadzorowanych przez wojewodę;

4) samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym samorządowych osób prawnych;

5) innych jednostek otrzymujących środki publiczne przekazane z budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub innych środków publicznych, którymi dysponują te jednostki;

6) innych jednostek w zakresie środków otrzymanych z budżetu wojewody lub z innych środków, którymi dysponuje wojewoda.

W skład Regionalnej Komisji Orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych przy Regionalnej Izbie Obrachunkowej wchodzą przewodniczący, jeden lub dwóch jego zastępców i od 5 do 21 członków komisji. Kadencja komisji orzekających trwa 4 lata.

Przewodniczącego Regionalnej Komisji Orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych przy Regionalnej Izbie Obrachunkowej i jego zastępców powołuje i odwołuje, na wniosek ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezes Rady Ministrów. Natomiast członków komisji powołuje również Prezes Rady Ministrów na wniosek Przewodniczącego Regionalnej Komisji Orzekającej.

Regionalna Komisja orzeka na rozprawie lub posiedzeniu w składzie trzech osób. Członkowie Regionalnej Komisji Orzekających są niezawiśli w zakresie orzekania w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych i podlegają tylko przepisom prawa. Orzekają w granicach określonych ustawą oraz na mocy przekonania opartego na ocenie dowodów, rozstrzygają samodzielnie nasuwające się zagadnienia prawne i nie są związani rozstrzygnięciami innych organów, z wyjątkiem prawomocnego wyroku sądu.

Postępowanie w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest dwuinstancyjne. Postępowanie przed Regionalną Komisją Orzekającą (po przeprowadzeniu postępowania przez Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych) oraz postępowanie odwoławcze przed Główną Komisją Orzekającą.

 

Zasady obowiązujące ww. postępowaniach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych to: domniemanie niewinności, prawo do obrony, jawność postępowania, dwuinstancyjność, niezawisłość i niezależność organów orzekających, kontrola sądowa w toku postępowania odwoławczego.

Stronami postępowania przed Regionalną Komisją Orzekającą w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, zgodnie z art. 73 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych są obwiniony o naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz oskarżyciel.

Oskarżycielem przed komisją orzekającą jest rzecznik dyscypliny, który występuje z wnioskiem o ukaranie.

Obwinionym jest osoba, wobec której oskarżyciel wystąpił z wnioskiem o ukaranie za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlegają, z zastrzeżeniem art. 4a:

1)osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet lub plan finansowy jednostki sektora finansów publicznych albo organu zarządzającego podmiotu niezaliczanego do sektora finansów publicznych, któremu przekazano do wykorzystania lub dysponowania środki publiczne, lub zarządzającego mieniem tych jednostek lub podmiotów;

2) kierownicy jednostek sektora finansów publicznych;

3) pracownicy jednostek sektora finansów publicznych lub inne osoby, którym odrębną ustawą lub na jej podstawie powierzono wykonywanie obowiązków w takiej jednostce, których niewykonanie lub nienależyte wykonanie stanowi czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych, z zastrzeżeniem ust. 2;

4) osoby wykonujące w imieniu podmiotu niezaliczanego do sektora finansów publicznych, któremu przekazano do wykorzystania lub dysponowania środki publiczne, czynności związane z wykorzystaniem tych środków lub dysponowaniem tymi środkami.

W przypadku naruszenia dyscypliny finansów publicznych określonego w art. 17, osoba obowiązana lub upoważniona do działania w imieniu podmiotu publicznego lub prywatnego, który oferuje pomocnicze działania zakupowe na rynku, któremu kierownik zamawiającego powierzył przygotowanie lub przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, podlega odpowiedzialności za to naruszenie, jeżeli zamawiający jest jednostką sektora finansów publicznych lub udzielane zamówienie publiczne jest finansowane ze środków publicznych.

Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych określone w art. 13 podlegają:

1) osoby zobowiązane lub upoważnione do działania w imieniu podmiotu, któremu odrębną ustawą lub na jej podstawie albo na podstawie umowy lub w drodze porozumienia powierzono określone zadania związane z realizacją programu finansowanego z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub innych środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi, zwanych dalej "środkami unijnymi lub zagranicznymi";

2) osoby zobowiązane do realizacji projektu finansowanego z udziałem środków unijnych lub zagranicznych, którym przekazano środki publiczne przeznaczone na realizację tego projektu lub które wykorzystują takie środki;

3) osoby zobowiązane lub upoważnione do działania w imieniu podmiotu zobowiązanego do realizacji projektu finansowanego z udziałem środków unijnych lub zagranicznych, któremu przekazano środki publiczne przeznaczone na realizację tego projektu lub który wykorzystuje takie środki.

Katalog przypadków naruszenia dyscypliny finansów publicznych, stanowiący zakres przedmiotowy odpowiedzialności, został zawarty od art. 5 do art. 18c  ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Karami orzekanymi za naruszenie dyscypliny finansów publicznych są:

-      upomnienie;

-      nagana;

-      kara pieniężna;

-      zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi na okres od roku do 5 lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

Na rozstrzygnięcia wydane przez Regionalną Komisję Orzekającą w I instancji przysługują stronom następujące środki zaskarżenia: odwołanie w przypadku orzeczeń; zażalenie na postanowienia Regionalnej Komisji Orzekającej oraz na zarządzenia Przewodniczącego Regionalnej Komisji Orzekającej.

Wymienione środki zaskarżania wnosi się na piśmie za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżone rozstrzygnięcie. Organem II instancji w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest Główna Komisja Orzekająca w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych. W związku z powyższym strony postępowania mają prawo wnieść odwołanie od orzeczenia wydanego w I instancji w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia z uzasadnieniem — do Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych. Odwołanie należy wnieść za pośrednictwem komisji, która wydała orzeczenie w I instancji.

Na rozstrzygnięcia Głównej Komisji Orzekającej służy skarga do sądu administracyjnego, którą wnosi się w terminie 30 dni od dnia otrzymania orzeczenia komisji II instancji.